Table of Contents
Ngồi sauna chắc không phải là cái gì mới mẻ. Nhưng nếu ai đó nói với tôi có cái gọi là văn hóa Sauna thì tôi thấy nó mới lạ lắm. Bạn có thấy vậy không? Để tôi kể bạn nghe về cái gọi là VĂN HÓA SAUNA của người Phần Lan nhé.
Xuất phát của SAUNA
Bạn có biết việc ngồi trong phòng kín xông hơi, hay sauna, là một hoạt động do người Phần phát mình ra không? Và họ gọi nó là xao-na, không phải kiểu đọc xô-na như cách ta hay phiên âm tiếng Anh đâu.
Có thể nói truyền thống xông hơi này ăn sâu vào huyết quản từng con người Phần Lan đến độ cứ trung bình 10 căn nhà thì bạn sẽ thấy ít nhất có 5 cái phòng sauna. Hộ gia đình nào cũng chắc chắn xây một phòng xông hơi riêng. Còn nếu bạn không có điều kiện, ví như đám sinh viên bọn tôi khi ấy, thi chúng tôi toàn quyền có thể đặt lịch đi xông hơi MIỄN PHÍ trong khu nhà sinh viên của mình. Các phòng Sauna công cộng ngoài biển hay gần thư viện cũng được chính phủ xây để phục vụ cho nhu cầu này của toàn dân. Có cái trả tiền, có cái cứ đặt là vào ngồi thôi.
Tại sao lại có sự ưu ái với loại hình thư giãn này đến vậy?
À, nếu với người Thụy Điển, FIKA là một nét văn hóa để người với người gỡ bỏ rào cản và làm quen nhau thì với người Phần Lan, một khi hai con người dù lạ hoắc nhưng khi bước vào phòng Sauna thì mọi bức tường sẽ bị xóa dỡ.
Một lý do khác mà Sauna được xem là loại hình thư giãn quốc dân vì tại Phần Lan, hết 8 tháng là mùa đông và 4 tháng còn lại thì xuân hè. Nói là mùa đông cũng có khi hơi quá đáng, nhưng phạm vi 8 tháng với nhiệt độ đa phần luôn dưới 10 độ – một nhiệt độ lý tưởng để bất kì tâm hồn cô đơn hay cơ thể lạnh cóng nào cũng được an ủi bởi hơi ấm của phòng Sauna.
Vậy đi Sauna là làm gì?
À, cái thú Sauna ở Phần nó có phần quai quái như tính cách con người ở đây. Đa phần bạn sẽ bắt gặp các phòng xông hơi khô. Trước khi vào xông hơi, mỗi một cá nhân được khuyến cáo tắm rửa sạch sẽ, đặc biệt nếu bạn dùng phòng sauna công cộng. Mỗi người sẽ sắm cho mình hai chiếc khăn, một chiếc để lót vị trí ngồi và một chiếc khăn quấn quanh trước khi bạn hoàn toàn khỏa thân trong phòng xông hơi.
Đúng rồi, là khỏa thân đó. Bởi vậy nên người ta hay đùa rằng “Vào phòng Sauna rồi thì ai cũng như ai.” Mà có một đặc điểm thú vị nữa, dân tộc Phần Lan nổi tiếng là dân tộc của những con người hướng nội. Họ thường kết bạn từ nhỏ, kiểu thanh mai trúc mã hoặc bạn thân thời ấu thơ. Thêm đặc tính “nhút nhát, kiệm lời” hơn rất nhiều những bạn Tây khác, nên việc tham gia xông hơi chung với một bạn Phần Lan nào đó là cơ hội vàng để bạn làm quen họ.
Trong không gian tù mù mờ ảo của phòng sauna, cái tĩnh lặng vốn có của đất nước Bắc Âu này lại trở nên lặng lẽ hơn. Nhưng nó cũng có thể linh thiêng đến lạ. Cứ một giọt mồ hôi túa ra, là vài đường suy nghĩ được kéo sợi tung tóe trong không khí nóng ẩm. Nhiều giọt lại đua chen nhau lốp đốp trên thành ghế gỗ, bạn sẽ cảm tưởng như mình đang thoát ly khỏi cơ thể này mà dần bay lên cao hơn.
Cho đến lúc bạn không thể giữ cái sự an vui nhẹ nhõm trong lòng mãi hoặc giả bạn đang có quá nhiều sợi dây suy nghĩ được tuồn ra liên tục, đó là lúc phòng Sauna cất tiếng. Đó là khi hai con người xa lạ có thể bắt chuyện như chưa bao giờ được nói. Câu chuyện có thể đi từ bất kì chủ đề nào, thời tiết, ẩm thực, văn hóa cho đến những cái tên đang nổi ngoài kia.
Có hai cái thú mà tôi thích mê mệt khi ngồi Sauna tại Phần.
Ngà ngà cùng Sauna
Đó là cái sự sung sướng khi tôi và nhỏ bạn cùng nhà, mỗi đứa ôm một lon cider lạnh teo vào phòng Sauna. Sau khi đã hoàn tất các bước thủ tục skincare mà chúng tôi quy định, cái nóng ẩm của hơi nước bốc lên, mỗi một đứa bọn tôi bật nắp kêu tanh tách và cười khằng khặc. Câu chuyện có phần thi vị và … ngà ngà hơn. Lon bia lạnh âm độ cỡ nào, vào phòng Sauna cùng bọn tôi sẽ thành bia ấm ngay. Mà uống không nhanh, bia càng nóng, bọn tôi càng say.
Cái sự phê pha khi cơ thể tiếp nhận từng cơn nóng ẩm thấm vào da thịt, song song với cái chất cồn ừng ực qua cuống họng đi thẳng xuống dạ dày. Trong ngoài đều say. Nên Sauna kiểu này chỉ nên làm với người bạn tin cậy thôi nhé.
Thử thách sức chịu nhiệt qua Sauna
Cái thú thứ hai khi Sauna ở Phần là … nghỉ giải lao đi ra xông mình trong khí trời âm độ cho sảng khoái. Đúng rồi, bạn nghe không lầm đâu. Đó là lý do các phòng Sauna thứ thiệt thường được xây giữa thiên nhiên heo hút. Cứ 15-20 phút sauna cực nóng, bạn lại quấn khăn đi ra ngoài ban công hít hà cái lạnh cắt da. Các gã Phần lão làng thường sắm cho mình vài ba lon bia và hộp thuốc, rít điếu thuốc nhấp vào hơi men tán dóc trong lúc chờ mồ hôi khô bớt và cái lạnh thấm vào da thịt. Và thế là lại chui vào phòng sauna ngồi cho … vã mồ hôi.
Thoạt đầu cái thú thứ 2 nghe có phần đáng sợ với tôi, một cô gái xứ nhiệt đới. Tôi nghe nào là shock nhiệt rồi có chuyện không hay thì sao? Nhưng rồi tôi cũng bị bọn nó chiêu dụ làm thử. Mà thật, vì khí hậu nơi đây như vậy, bọn nó phải đào tạo cơ thể thích nghi với nhiệt độ tốt hơn ngay từ nhỏ. Nếu không quen, có thể thử từng chút một. Nhưng khi đã quen rồi, bạn sẽ thấy khí quản mình tốt hơn rất nhiều, hô hấp cực tốt hơn, đặc biệt trong những ngày âm độ. Và da dẻ sẽ đẹp hơn. Đảm bảo. Nên đi Sauna mà đi tại Phần thì thực sự rất phê.
Ngồi đây lóc cóc bàn phím, cái lạnh đang bao phủ cổ họng và len lỏi vào từng ngón tay buốt giá, tôi lại đang mơ màng về những lần sauna.
Xa Phần, có thể thứ tôi nhớ nhất là truyền thống này - một thói quen mà tôi và lũ bạn đều đặn làm hàng tuần. Ở đó, trong cái đỏ lim dim của than hồng từ phòng Sauna, bao nhiêu nước mắt bao nhiêu nụ cười cứ vậy mà tuôn.
Bạn có thể tìm hiểu lũ bạn của tôi thêm ở bài “Những năm tháng đầu tiên tại Phần Lan.”
